Olinowanie stałe i ruchome

Podstawowy podział lin na jachcie to olinowanie stałe i olinowanie ruchome. Olinowanie stałe to liny, pręty lub profile, które mocują maszt i inne elementy omasztowania do kadłuba. Ich zadaniem jest utrzymywać maszt w odpowiedniej pozycji i przenosić na kadłub obciążenia od wiatru i fali. Olinowanie stałe nie zmienia się podczas żeglugi, chyba że trzeba je skorygować lub naprawić.

Do olinowania stałego należą:

• Wanty – liny biegnące od masztu do burt, stabilizujące maszt w płaszczyźnie poprzecznej.
• Sztagi – liny biegnące od masztu do dziobu lub do innych masztów, stabilizujące maszt w płaszczyźnie podłużnej.
• Forsztag – sztag biegnący od głównego masztu do dziobu, na którym rozpięty jest żagiel przedni (fok).
• Achtersztag – sztag biegnący od głównego masztu do rufy, utrzymujący maszt w kierunku rufy.
• Baksztagi – sztagi biegnące od górnego końca masztu do burt, wspomagające achtersztag w utrzymaniu masztu w kierunku rufy.
• Jumpsztag – sztag biegnący od górnego końca masztu do środkowej części masztu, usztywniający maszt na zginanie w kierunku rufy.

Olinowanie ruchome to liny służące do obsługi żagli i innych elementów osprzętu, takich jak miecz, płetwa sterowa czy kotwica. Olinowanie ruchome zmienia się podczas żeglugi w zależności od warunków wiatrowych, kursu i manewrów.

Do olinowania ruchomego należą:

• Fały – liny służące do podnoszenia i opuszczania żagli.
• Szoty – liny służące do regulacji kąta natarcia żagli względem wiatru.
• Brasy – liny służące do regulacji kształtu żagli przednich (foka, genua) i spinakera.
• Topenanty – liny służące do podtrzymywania bomów lub spinakerbomów nad pokładem.
• Dirk – lina służąca do podtrzymywania bomu grota nad pokładem.
• Obciągacze bomów – liny służące do regulacji kształtu grota poprzez zmianę wysokości bomu nad pokładem.
• Halsy – liny służące do przenoszenia obciążenia spinakera z jednej burty na drugą podczas zwrotu przez sztag.
• Szkentle – liny służące do przenoszenia obciążenia genui z jednej burty na drugą podczas zwrotu przez sztag.
• Cuma – lina służąca do cumowania jachtu do nabrzeża lub boi.
• Sterlina – lina służąca do sterowania płetwą sterową.
• Trap – lina służąca do utrzymywania równowagi jachtu poprzez przechylanie się załogi poza burtę.
• Kotwica – lina służąca do mocowania kotwicy do jachtu.
• Holownica – lina służąca do holowania jachtu przez inną jednostkę.

Rodzaje lin według materiału i budowy

Liny na jachcie mogą być wykonane z różnych materiałów i mieć różną budowę. Wybór lin zależy od ich przeznaczenia, wytrzymałości, wydłużenia, odporności na ścieranie, nasiąkanie, promieniowanie UV i temperaturę.

Do najczęściej stosowanych materiałów należą:

• Poliamid – włókno syntetyczne o dużej wytrzymałości i elastyczności, dobrze znoszące wilgoć i promieniowanie UV. Stosowane do lin cumowniczych, trapowych, sterlin i kotwicznych.
• Poliester – włókno syntetyczne o dużej wytrzymałości i niskim wydłużeniu, dobrze znoszące promieniowanie UV i temperaturę. Stosowane do lin fałowych, szotowych, brasowych i topenantowych.
• Dyneema – włókno syntetyczne o bardzo dużej wytrzymałości i minimalnym wydłużeniu, odpornym na ścieranie i promieniowanie UV. Stosowane do lin fałowych, szotowych, brasowych i topenantowych na jachtach regatowych.
• Polipropylen – włókno syntetyczne o niskiej gęstości i dużej lekkości, odpornym na wilgoć i chemikalia. Stosowane do lin cumowniczych, trapowych, sterlin i kotwicznych.
• Stal – metal o dużej wytrzymałości i niskim wydłużeniu, odpornym na ścieranie i korozję. Stosowany do olinowania stałego.

Liny na jachcie mogą mieć różną budowę w zależności od sposobu splecenia włókien lub drutów. Do najczęściej stosowanych budów należą:

• Plecionka – lina zbudowana z kilku pasm splecionych ze sobą w sposób spiralny. Plecionka może mieć rdzeń (wewnętrzne pasmo) i oplot (zewnętrzne pasma) lub być bezrdzenna (wszystkie pasma są jednakowe). Plecionka jest elastyczna, łatwa w obsłudze i odporna na ścieranie.
• Lina skręcana – lina zbudowana z kilku pasm skręconych ze sobą w sposób spiralny. Lina skręcana może mieć rdzeń (wewnętrzne pasmo) i skręt (zewnętrzne pasma) lub być bezrdzenna (wszystkie pasma są jednakowe). Lina skręcana jest sztywna, trudna w obsłudze i podatna na ścieranie.
• Lina pleciono-skręcana – lina zbudowana z kilku pasm plecionych ze sobą w sposób spiralny, a następnie skręconych ze sobą w sposób spiralny. Lina pleciono-skręcana łączy zalety lin plecionych i skręconych.