Najpopularniejsze typy ożaglowania jachtów i ich charakterystyka
Ket
Ket to najprostszy typ ożaglowania, stosowany na najmniejszych jachtach lub żaglówkach. Ket ma tylko jeden maszt i jeden żagiel dowolnego kształtu i rodzaju. Przykładem ketu jest mała łódka szkoleniowa klasy Optimist, która ma ożaglowanie łacińskie (spryste). Ket jest łatwy w obsłudze i idealny do nauki podstaw żeglarstwa.
Slup
Slup to najczęściej spotykany typ ożaglowania na małych i średnich jachtach. Slup ma jeden maszt i dwa żagle: grot (żagiel główny) i fok (żagiel przedni). Slup może mieć ożaglowanie gaflowe (z prostokątnym grotem) lub bermudzkie (z trójkątnym grotem). Przykładem slupa jest popularna łódka klasy Omega. Slup jest szybki i zwrotny, ale wymaga dobrej współpracy załogi przy zmianie kursu lub halsowania.
Kuter
Kuter to kolejny typ jednomasztowca, który różni się od slupa tym, że ma trzy lub więcej żagli. Oprócz grota i foka, kuter ma jeszcze jeden lub więcej sztaksli, czyli mniejszych żagli przednich na oddzielnych sztagach. Maszt na kutrze jest zwykle umieszczony bliżej środka jachtu niż na slupie. Kuter może mieć ożaglowanie gaflowe lub bermudzkie. Kuter jest bardziej wszechstronny niż slup, ponieważ pozwala na lepsze dostosowanie powierzchni żagli do warunków wiatrowych.
Kecz
Kecz to dwumasztowiec, który ma grotmaszt (przedni) i bezanmaszt (tylny). Oba maszty niosą ożaglowanie skośne, czyli trójkątne lub prostokątne. Grotmaszt jest wyższy niż bezanmaszt, który jest umieszczony przed sterem. Kecz może mieć ożaglowanie gaflowe lub bermudzkie. Przykładem kecza jest jacht z ożaglowaniem bermudzkim na zdjęciu poniżej. Kecz jest stabilny i komfortowy, ale nieco wolniejszy i trudniejszy w manewrowaniu niż slup czy kuter.
Jol
Jol to również dwumasztowiec, który przypomina kecza, ale ma kilka istotnych różnic. Jol ma bezanmaszt znacznie mniejszy niż grotmaszt, stanowiący około 1/3 jego wysokości. Bezanmaszt jest ustawiony za sterem, poza linią wodną jachtu. Stanowisko sternika na jolu znajduje się przed bezanmasztem. Jol również może mieć ożaglowanie gaflowe lub bermudzkie. Przykładem jolu jest popularny na Bałtyku jacht klasy Opal III. Jol jest podobny do kecza pod względem stabilności i komfortu, ale ma lepszą zwrotność dzięki mniejszemu bezanowi.
Szkuner
Szkuner to żaglowiec z co najmniej dwoma masztami, które niosą wyłącznie ożaglowanie skośne. Przedni maszt (fokmaszt) jest nieco niższy lub równy głównemu (grotmasztowi). Szkuner może mieć ożaglowanie gaflowe, bermudzkie lub mieszane. Szkuner może mieć także dodatkowe żagle rejowe ponad żaglami skośnymi. Przykładem szkunera gaflowego jest polski żaglowiec “ORP Iskra I”, a przykładem szkunera z ożaglowaniem Va Marie jest “Zawisza Czarny”. Szkuner jest szybki i łatwy w prowadzeniu, ale wymaga dużej załogi do obsługi żagli.
Bryg
Bryg to dwumasztowiec, który nosi wyłącznie ożaglowanie rejowe, czyli złożone z prostokątnych żagli ustawionych poprzecznie do osi jachtu. Bryg był popularny w XVII wieku jako statek handlowy i okręt wojenny. Przykładem brygu jest polski żaglowiec “Fryderyk Chopin”. Bryg jest szybki i mocny, ale trudny w manewrowaniu i wymagający dużej siły do obsługi żagli.
Brygantyna
Brygantyna to dwumasztowiec, który nosi ożaglowanie mieszane. Na przednim maszcie ma żagle rejowe, a na tylnym ma żagle skośne (zwykle gaflowe). Brygantyna była początkowo napędzana także wiosłami i była znana ze względu na swoją szybkość i zwrotność. Historycznie była wykorzystywana przez piratów śródziemnomorskich. Brygantyna jest łatwiejsza w obsłudze niż bryg, ale mniej stabilna i wymaga większej uwagi przy zmianie kursu.
Barkentyna
Barkentyna to żaglowiec z co najmniej trzema masztami, który nosi ożaglowanie rejowe tylko na pierwszym maszcie. Na pozostałych masztach ma ożaglowanie skośne (zwykle gaflowe). Barkentyna jest podobna do brygantyny, ale ma więcej masztów i żagli. Barkentyna jest szybsza i zwrotniejsza niż bryg, ale trudniejsza w obsłudze niż szkuner.
Bark
Bark to żaglowiec z co najmniej trzema masztami, który nosi ożaglowanie rejowe na wszystkich masztach oprócz ostatniego. Na ostatnim maszcie ma ożaglowanie skośne (zwykle gaflowe). Bark jest podobny do barkentyny, ale ma więcej żagli rejowych. Bark jest największym i najbardziej okazałym typem ożaglowania, ale także najtrudniejszym w prowadzeniu i obsłudze.